Երկուշաբթի մայրենի 4.5.2024.թվական

Կատարի՛ր առաջադրանքները։

Առանձնացրո՛ւ հոմանիշ (նույն իմաստն ունեցող) բառազույգերը։

Օրինակ՝ զարթնել-արթնանալ

Խմել, ընթերցել, թոռոմել, թոշնել, որոնել, բարևել, ըմպել, ստել, վճռել, ուսանել, խաբել, ողջունել, կարդալ, փնտրել, որոշել, սովորել:
ընթերցել-կարդալ, խմել-ըմպել, թոռոմել-թոշնել, որոնել-փնտրել, բարևել-ողջունել, ստել-խաբել, վճռել-որոշել, ուսանել-սովորել:

Գրի՛ր տրված բառերի հականիշները։

զվարթ-տխուր

շքեղ-անշուք

գունավոր-անգույն

ընդարձակ-փոքր

կոպիտ-նուրբ

Յուրաքանչյուր բառի դիմաց հատկանիշ (ինչպիսի՞ հարցին պատասխանող) ցույց տվող բառեր գրի՛ր։

Օրինակ՝ մայրիկ-բարի, հոգատար, ներողամիտ, քնքուշ, մեծահոգի

բժիշկ-հոգատար, բարի, լավագույն, մարդասեր, որակյալ, բանիմաց:

ուսուցիչ-խելացի, բարի, գրագետ, բանիմաց, երեխայասեր, գեղեցիկ:

հայրիկ-ուժեղ, սիրելի, բարի, հոգատար, խելացի, ներողամիտ, հավատարիմ, մտերիմ, զարմանահրաշ:

ծաղիկ-երփներանգ, հոտավետ, գեղեցիկ, քնքուշ, նուրբ, բազմաթերթ:

գիրք-հետաքրքիր, արկածային, բովանդակալից, հաստափոր, գունազարդ:

խաղալիք-սիրելի, հետաքրքիր, գեղեցիկ, տրամաբանական, զարմանահրաշ:

Արտահայությունները գրի՛ր մեկ բառով։

Օրինակ՝ ութ ոտք ունեցող-ութոտնուկ

երեք գույն ունեցող-եռագույն

երկու հարկ ունեցող-երկհարկանի

հազար տարեկան-հազարամյա

հինգ հարկ ունեցող-հինգհարկանի

խոտերով ծածկված-խոտածվածք

ծաղիկներով զարդարված-ծաղկազարդ

սուր միտք ունեցող-սրամիտ

կարմիր այտեր ունեցող-կարմրաթուշ

քաղցր համ ունեցող-քաղցրահամ

Երեքշաբթի

Թվերը փոխարինի՛ր բառերով։

Օրինակ՝ 42-քառասուներկու։

2-երկու, 26-քսանվեց, 100-հարյուր, 154-հարյուր հիսունչորս, 707-յոթ հարյուր յոթ, 1754-հազար յոթ հարյուր հիսունչորս, 1999-հազար ինը հարյուր ինիսունինը, 1000000-միլիոն:

Կարդա՛ նախադասությունները և թվականները գրի՛ր բառերով։

Հայ ժողովուրդը ունի հինգ հազար տարվա պատմություն։

Մեծն Մեսրոպ Մաշտոցը ծնվել է երեք հարյուր վաթսուներկու թվականին և իր հանճարեղ գյուտը կատարել է 5-րդ դարի սկզբներին։

Հայ 1-ին տպագիր գիրքը լույս է տեսել հազար հինգ հարյուր տասներկու թվականին։

Լրացրո՛ւ բաց թողված դերանունները (դու, մենք, ես, նա, նրանք)։

Մենք սովորողներ ենք։

Դու բարի ես։

Ես ուրախ եմ։

Նրանք հետաքրքրասեր են։

Նա մեծահոգի է։

Գրի՛ր բաց թողնված հնչյունները և կարդա՛ բառերը։

Բար-ր, շ-ջան, քա-լ, մար-, տեր-, բար-, կար-ալ, փ-փուր, կ-տսեր, ավա-, հեք-աթ, ճանապար-։
Բարձր, շրջան, քայլ, մարդ, տերև, բարի, կարդալ, փրփուր, կրտսեր, ավագ, հեքիաթ, ճանապարհ։

Ասա՛ մեկ բառով։

Հայրենիքը սիրող-հայրենասեր

ճշմարիտը ասող-ճշմարտախոս

աշխատել սիրող-աշխատասեր

ինքն իրեն շատ հավանող-ինքնահավան

երաժշտություն սիրող-երաժշտասեր

նուրբ ճաշակ ունեցող-նրբաճաշակ

Գտի՛ր արմատները։

Քաջասիրտ-քաջ-սիրտ

լուսառատ-լույս-առատ

սյունազարդ-սյուն-զարդ

անուշահոտ-անուշ-հոտ

ձյունափայլ-ձյուն-փայլ

գլխաբաց-գլուխ-բաց

Հինգշաբթի

Կատարի՛ր տեքստային աշխատանքը։

Կարդա՛ առակը և գրի՛ր, թե ինչ հասկացար։
Սյո

Արագիլը

Մեր պարտեզի բարձր բարդու վրա արագիլը կառուցել է իր բույնը։ Մինչև այդ արագիլը չվերադառնար հարավից, մորս համար դեռ գարունը չէր եկել։ Նա ոչ մեկին թույլ չէր տալիս, որ ձմեռային հագուստները փոխի։ Իսկ երբ գալիս էր, վազում էինք տուն, հանում վերարկուները և դուրս վազում։

Մայրս բարձրանում էր կտուրը, որպեսզի տեսնի արագիլին։

Մեր ծառի վրա արագիլի բույն շինելը մայրս համարում էր բախտավորություն։ Ուրիշ թռչունների հետ մենք իրավունք ունեինք խաղեր խաղալու, մինչև անգամ բներն ավերելու, բայց չէինք համարձակվի որևէ բան անել արագիլին։

Ուշադի՛ր կարդա բնագիրը և լրացրո՛ւ դուրս գրված բառերի պակասող հնչյունները։

բու-ն, հարա-, հա-ուստ, բար-րանալ, բա-տավորություն, ան-ամ, համար-ակվել։
բույն, հարավ, հարուստ, բարձրանալ, բախտավորություն, անգամ, համարձակվել։

Տրված բառերով բառակապակցություններ կազմի՛ր։

բույն- ամուր բույն

հագուտ-հաստ հագուստ

արագիլ-գեղեցիկ արագիլ

կտուր-բարձր կտուր

երեխա-առույգ

Տեքստից դո՛ւրս գրիր գործողություն ցույց տվող բառերը և արտահայտությոնները։
Կառուցել, չվերադառնան, չէր եկել, չէր տալիս,գալիս էր, փոխել, վազում էինք, հանել, բարձրանալ, տեսնել, շինել, համարել, ունեինք, խաղալ, ավերել,համարձակել, անել:

Ելքի ստուգատես

Վայրը՝ Արևմտյան դպրոց պարտեզ

Մասնակիցներ՝ 4-րդ դասարանի սովորողներ

Նպատակը՝ ամփոփել և ներկայանալի կերպով ցուցադրել տարվա ընթացքում ձեռք բերած գիտելիքները :

Ուսումնական նյութ

Cambridge english test for young learners

grammar-rulesСКАЧАТЬ

types-of-tensesСКАЧАТЬ

Հայաստանի Հանրապետության մարզերը և քաղաքները

Մեր հանրապետության կառավարության նստավայրը մայրա­քաղաք Երևանն է: Այստեղ են կայացվում մեր երկրի համար ամե­նակարևոր որոշումները: Իսկ հիմա պատկերացնենք, թե  ի՞նչ կկա­տարվեր, եթե հեռավոր կամ թեկուզ և մայրաքաղաքին մոտ գտնվող ցանկացած մեծ ու փոքր բնակավայրի առօրյա հարցերով զբաղվեին միայն Երևանում: Իրենց հուզող ցանկացած խնդրի լուծման համար մարդիկ ստիպված պետք է երկար ճանապարհ հաղթահարեին Երևան հասնելու համար: Այդպիսի անհարմարություններից խուսափելու համար Հայաստանի Հանրապետության տարածքը բաժանված Է վարչատարածքային միավորների՝ մարզերի: Դրանք 10-են (տես աղյուսակը):

Հայաստանի Հանրապետության մարզերըՎարչական մարզերՄարզայինկենտրոնը1. ԱրագածոտնիԱշտարակ2. ԱրարատիԱրտաշատ3. ԱրմավիրիԱրմավիր4. ԳեղարքունիքիԳավառ5. ԼոռուՎանաձոր6. ԿոտայքիՀրազդան7. ՇիրակիԳյումրի8. ՍյունիքիԿապան9. Վայոց ՁորիԵղեգնաձոր10. ՏավուշիԻջևան

Յուրաքանչյուր մարզ ունի իր մարզպետարանը, որը մարզպետի գլխավորութամբ զբաղվում է տվյալ մարզի գյուղերի և  քաղաքների զարգացման, բնակչության կյանքին առնչվող հարցերի և շատ այլ պետական խնդիրների լուծմամբ: Բացի այդ, յուրաքանչյուր բնակավայրի խնդիրների լուծմամբ զբաղվում են տեղական ինքնակառավարման մարմինները՝ քաղաքապետի կամ գյուղապետի գլխավորությամբ: Հայաստանի Հանրապետության տարածքում կա ավելի քան 900 բնակավայր: Դրանցից 49-ը քաղաքներեն, մնացածը՝ գյուղեր: Քաղաք­ները միմյանցից տարբերվում են մի շարք հատկանիշներով՝ բնակչու­թյան թվով, տնտեսական գործունեութամբ և այլն:

Հայաստանի ամենախոշոր քաղաքը Երևանն է: Այստեղ են գտնվում մեր հանրապետության նախագահի նստավայրը, կառավարության շենքը, Ազգային ժողովը, բոլոր նախարարությունները: Երևանում կան բազմաթիվ գործարաններ, մշակութային օջախներ, թանգարաններ, համալսարաններ, ժամանակակից հյուրանոցներ և այլն:

Հանրապետության երկրորդ խոշոր քաղաքը Շիրակի մարզկենտրոն Գյումրին է: 1988թ. դեկտեմբերի 7-ին տեղի ունեցած ավերիչ երկրաշարժից հետո այն վերականգնվում է:

Երևանի շուրջը ձևավորվել են մի շարք փոքր և միջին մեծության քաղաքներ, որոնք բազմաթիվ արտադրական, մշակութային և այլ կապերով կապված են մայրաքա­ղաքի հետ: Դրանցից են Աբովյանը, Վայոց Ձորի մարզում Է գտնվում առողջարանային քաղաք Ջերմուկը, որը հայտնի է իր բուժիչ հանքային ջրերով:

Մեր հանրապե­տության քաղաքները անընդհատ զարգանում են, բարեկարգվում, հարստանում ժամանակակից շինություններով, ձեռնարկություններով:

Բագրատունիներ

Տեսնում ենք, որ Բագրատունյաց և Արշակունյաց պողոտաները հատվում են։   Դե սա ևս մի խորհրդանիշ՝ Բագրատունյաց արքայատոհմի Արշակունյացին հաջորդելու վերաբերյալ:

Երբ Հայաստանում Բագրատունիներն էին թագավոր, երկիրը շատ հզորացավ: Շատ եկեղեցիներ հենց այդ ժամանակ կառուցվեցին, մեզ քաջ հայտնի՝ Սանահին և Հաղպատ վանքերը/Լոռու մարզում/: Այս ժամանակ Հայաստանի մայրաքաղաքն է եղել Անին, որն անվանում էին հազար ու մի եկեղեցիների քաղաք/այժմ Անին գտնվում է պատմական Արևմտյան Հայաստանի տարածքում-Թուրքիա/:

Աշոտ 1-ին Բագրատունին  դարձավ Բագրատունյաց հայոց թագավորության և Բագրատունիների արքայատոհմի հիմնադիրը։ Աշոտ 1-ին Բագրատունին կարողացավ միավորել հայկական հողերի մեծագույն մասը։ Նրա օրոք Հայոց երկրում կարգուկանոն էր տիրում։ Բագրատունիների թագավոր լինելու ժամանակ, Հայաստանի գլխավոր թշնամին արաբներն էին:
Բագրատունիների հզորագույն թագավորներից է եղել Աշոտ Բ-ն, կամ Աշոտ Երկաթը/այսպես էին անվանել ամուր բնավորության, հզոր կամքի պատճառով/: Հայաստանը լիակատար անկախության հասավ։  Աշոտ 2-րդը ճանաչվեց շահնշահ` արքայից արքա։ Աշոտ Երկաթի թագավորության օրոք տեղի ունեցած իրադարձությունները հիմք են դարձել հայ նշանավոր գրող Մուրացանի «Գևորգ Մարզպետունի» հայտնի պատմավեպի համար:

Մայրենի Ինքնաստուգում 

Անուն, ազգանուն*

Ո՞ր շարքի բոլոր բառերն են բնաձայնական։

մռմռալ, սարսռալ, գոռգոռալ

թրթռալ, թռթռալ, հռհռալ

կռկռալ, գոռգոռալ, ճռճռալ

Отменить выбор

Ո՞ր շարքի բոլոր բառերում է առկա նույն արմատը։

նավավար, ավարտական, անավարտ

ավտոմեքենա, ավտոմատ, ավտոբուս

ասֆալտապատ, անապատ, պատշար

Отменить выбор

Շարքում ո՞ր բառն է <ավելորդ>։

Առաջին

Հինգերորդ

Տասներորդ

Վեցական

Չորրորդ

Վերջին

Отменить выбор

Ո՞ր բառը հատկանիշ ցույց չի տալիս։

մեղմորեն

բարձրաձայն

ուրախ

երկաթյա

ամրակուռ

համեղ

հյութ

Отменить выбор

Նշված շարքում ո՞ր բառերն են օտարաբանություններ։

սառույց

նկարակալ

բաճկոն

բոթաս

մարզակոշիկ

տաբատ

մայկա

շապիկ

Նշի՛ր նույնանունները։

հարկ

սեր

գնդակ

բան

բազուկ

մատ

ոտք

աստիճան

բարի

դաստակ

ակ

մատանի

երես

բութ

վարս

զարդ

Շարքում ո՞ր բառն է <ավելլորդ>։

խոսում եմ

դիտում ես

նկարում է

երգում ենք

պարում էինք

կարդում էին

լսել

նվագում է

Отменить выбор

Ո՞ր գործողություն ցույց տվող բառն է արտահայտված ապառնի ժամանակով։

գործում եմ

ունկնդրում ենք

խաղում էին

զվարճանում էինք

ասեղնագործում է

երգելու է

ծաղկեց

տեսավ

ավարտվեց

Отменить выбор

Ո՞ր օժանդակ բայի գրությունն է սխալ։

ենք

եմ

էի

ես

չէի

չեիր

չեմ

է

ՀՈՂԸ ԵՎ ԿԵՆԴԱՆԻ ՕՐԳԱՆԻԶՄՆԵՐԸ

Հողի մասին խոսելիս կամ դրա հետ աշխատելիս շատ բան է անհրա­ժեշտ իմանալ: Իհարկե, բոլորս լավ գիտենք, որ բույսերի մեծ մասն աճում է հողում: Այստեղ հանդիպում են նաև շատ կենդանիներ: Հողում մեծաքա­նակ են տարբեր բակտերիաները և սնկերը: Իսկ ի՞նչ է հողը, ի՞նչ բաղա­դրություն ունի:

Հողը երկրագնդի մակերևույթի վերին բերրի շերտն է:

Հողում մոտ 50-60 սանտիմետր խորությամբ մի փոքր փոս փորելիս կարելի է նկատել հողի տարբեր շերտեր: Վերին շերտը մուգ գույ­նի է: Այստեղ են բույսերի արմատները: Հողի այս շերտը պարունակում է նաև տարբեր բույսերի և կենդանիների մնացորդներ: Այդ մնացորդները բակտերիաների և սնկերի օգնությամբ քայքայվում են, առաջանում է օր­գանական նյութերով հարուստ հումուս, որր հողին հաղորդում է մուգ գույն: Հողի ավելի խոր շերտերը բաց գույնի են, այս­տեղ քիչ է հումուսը:

Կարելի է ասել, որ հողը ոչ միայն բույսերի և այլ կեն­դանի օրգանիզմների ապրե­լու միջավայր է, այլ նաև՝ կեն­դանի օրգանիզմների կենսա­գործունեության արդյունք: Հումուսի պարունակու­թյամբ հողերը շատ տարբեր են: Հումուսով հարուստ է սևահողը, որտեղ լավ են աճում բույսերը: Հումուսի պակասի դեպքում բույսերն զգում են սննդի պակաս: Հողի բերրիության և բույսերի աճի ապահովման համար օգտագործում են պարարտանյութեր: Պարարտանյութերը պարունակում են տարբեր նյութեր և լրացուցիչ սնունդ են բույսի համար:

Բույսերի աճի համար անհրաժեշտ են նաև ջուր, թթվածին և այլ նյու­թեր: Ջրի պարունակությունը հողում փոփոխական է: Երբ անձրևները սա­կավ են, անհրաժեշտ է արհեստական ոռոգում, որի համար օգտագործում են լճերի, գետերի, ջրամբարների, ջրանցքների ջրերը: Իսկ թթվածնով հարստացնելու համար հողը փխրեցնում են:

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ի՞նչ կենդանի օրգանիզմներ են հանդիպում հողում:
   Բակտերիաներ, արմատներ, սնկեր, որդեր և կենդանիներ։
2. Ի՞նչ է հողը, իսկ հումո՞ւսը:
   Հողում մոտ 50-60 սանտիմետր խորությամբ մի փոքր փոս փորելիս կարելի է նկատել հողի տարբեր շերտեր: Վերին շերտը մուգ գույ­նի է:
   Հումուսը կազմվում է կենդանի օրգանիզմներից
3. Ինչո՞ւ է հողի վերին շերտը մուգ գույնի:
   Հողում մոտ 50-60 սանտիմետր խորությամբ մի փոքր փոս փորելիս կարելի է նկատել հողի տարբեր շերտեր: Վերին շերտը մուգ գույ­նի է:Այստեղ են բույսերի արմատները: Հողի այս շերտը պարունակում է նաև տարբեր բույսերի և կենդանիների մնացորդներ:
4. Ի՞նչ նյութեր են պարունակվում հողում:
   Հողի բերրիության և բույսերի աճի ապահովման համար օգտագործում են պարարտանյութեր։
5. Ի՞նչ են պարարտանյութերը:
   Նրա մեջ կան լիքը առողջական վիտամիներ կան որոնք ոքնում են բույսին արագ աճել։
6. Ի՞նչ նպատակով են իրականացնում հողի արհեստական ոռոգումը, փխրեցումը:
   Բույսերի աճի համար անհրաժեշտ են նաև ջուր, թթվածին և այլ նյու­թեր: Ջրի պարունակությունը հողում փոփոխական է: Երբ անձրևները սա­կավ են, անհրաժեշտ է արհեստական ոռոգում, որի համար օգտագործում են լճերի, գետերի, ջրամբարների, ջրանցքների ջրերը: Իսկ թթվածնով հարստացնելու համար հողը փխրեցնում են:

Untitled

Հնարք 1-ին

Եթե ծննդյանդ օրը բազմապատկես  2-ով, ստացված թվին ավելացնես 5, արդյունքը բազմապատկես  50 –ով, ստացված թվին ավելացնես  քո ծննդյան ամսաթիվը, արդյունքից  հանես 250, կստանաս  եռանիշ կամ քառանիշ  թիվ։  Եթե արդյունքում եռանիշ թիվ ստանաս, ապա ստացված թվի առաջին   թվանշանը ցույց կտա  ծննդյանդ օրը,  իսկ  մյուս երկու թվանշանները՝ քո ծննդյան ամսաթիվը։ Եթե արդյունքում քառանիշ  թիվ ստանաս, ապա  ստացված թվի առաջին  երկու թվանշանները ցույց կտան  ծննդյանդ օրը,  իսկ  մյուս երկու թվանշանները՝ քո ծննդյան ամսաթիվը։
30×2=60
65×50=3250
3250+8=3258
3258-250=3008
3008 30-08

Հնարք 2-րդ

Եթե մտապահես մի եռանիշ թիվ և  այդ թիվը երկու անգամ գրես կողք կողքի,  ստացված   վեցանիշ  թիվը բաժանես  7-ի, հետո 11-ի, այնուհետև 13-ի, ապա   կաստանաս քո մտապահած թիվը։
895895.
895895:7=127985
127985:11=11635
11635:13=895

Հնարք 3-րդ

Կոַշիկիդ համարը բազմապատկիր 5-ով , ստացված թվին ցրու 50, արդյուն քը բ֡ազմապատկիր 20-ով։ Եթե ​​րյս տարի ծննդյանդ տարեդարձը արդեն լրացել է, ապա երացրու 1024, իսկ եթե դեռ չի լրացել, ապա՝ 1023։ Վերջում սֿացված արդյունքից հանիր ծննդյանդ տարեթիվը։ Արդֵունքում կստանաս քառանիշ թիվ, որի առաջին երկու թվարը ցո յց կտււ կոշիկիդ համարը, իսկ մյուս երկու թվանշան։
33×5=165
165+50=215
215×20=4300
4300+1023=5323
5323-2014=3308

րրրրրրրրրրդ

Եթե տարիքդ բազմապատկես 5-ով, ստացված թվին ավելացրնես 8, արդյունքը բազմապատկես   2–ով, ստացված թվից հանես 6, արդյունքը բազմապատկես   10–ով, ստացված թվից հանես 100, արդյունքը փոքրացնես 100 անգամ,  կրկին կստանաս տարիքդ։
5×9=45
45+8=53
53×2=106
106-6=100
100×10=1000
1000-100=900
900:10=9

Հնարք 5. Արագ բազմապատկում 11-ով

Եթե երկնիշ թվի թվանշանների  գումարը չի գերազանցում 9-ը, ապա 11-ով բազմապատկելիս կարելի է կիրառել հետևյալ հնարքը՝  այդ  երկնիշ  թվի  միավորների և տասնավորների կարգում   գրված թվանշանների միջև պետք է գրել այդ թվանշանների  գումարը: Արդյուքում ստացված թիվը  հավասար կլինի այդ  երկնիշ թվի և 11-ի արտադրյալին:

Օրինակ՝  27·11

2+7=9

27·11=297

Եթե երկնիշ թվի թվանշանների  գումարը մեծ է 9-ից, ապա 11-ով բազմապատկելիս կարելի է կիրառել հետևյալ հնարքը՝  այդ  երկնիշ  թվի  միավորների և տասնավորների կարգում   գրված թվանշանների միջև պետք է գրել այդ թվանշանների  գումարի միավորը, իսկ տրված երկնիշ թվի տասնավորների կարգում   գրված թվանշանը պետք է  մեծացնել 1-ով: Արդյուքում ստացված թիվը  հավասար կլինի այդ  երկնիշ թվի և 11-ի արտադրյալին:

Օրինակ՝ 39·11

3+9=12

3+1=4

39·11=429

Սիրելի սովորողներ, այժմ ինքներդ առաջարկեք նոր մաթեմատիկական հնարքներ:

Մայրենի

Կատարի՛ր առաջադրանքները։

Տրված բառակապակցությունները նախադասություններ դարձրո՛ւ։

Օրինակ՝ բուրավետ վարդ-Վարդը բուրավետ է։

շողշողուն արև-Արևը շողշողում է:

փայլուն աստղ-Աստղերը փայլում են:

խորհրդավոր լուսին-Լուսինը խորհրդավոր է:

մաքուր օդ- Օդը մաքուր է:

Տրված նախադասություններից ամեն անգամ մի <ավելորդ> բառ հանի՛ր և թող միայն ամենակարևոր բառերը։

Չարաճճի քոթոթները աղմկելով խաղում էին կանաչ խոտերի մեջ։
Քոթոթները աղմկելով խաղում էին կանաչ խոտերի մեջ։
Քոթոթները խաղում էին կանաչ խոտերի մեջ։
Քոթոթները խաղում էին խոտերի մեջ։
Քոթոթները խաղում էին մեջ։
Քոթոթները խաղում էին։
Խաղում էին։

Գարնանային երեկոյի տաք անձրևը տեղացել էր նոր ծաղկած ծառերի վրա։
Երեկոյի տաք անձրևը տեղացել էր նոր ծաղկած ծառերի վրա։
Երեկոյի անձրևը տեղացել էր նոր ծաղկած ծառերի վրա։
Անձրևը տեղացել էր ծաղկած ծառերի վրա։
Անձրևը տեղացել էր ծառերի վրա։
Անձրևը տեղացել էր ։

Արևի առաջին շողերը խաղում էին ամպի սպիտակ քուլաների հետ։
Արևի շողերը խաղում էին ամպի սպիտակ քուլաների հետ։
Արևի շողերը խաղում էին ամպի քուլաների հետ։
Շողերը խաղում էին ամպի քուլաների հետ։
Շողերը խաղում էին քուլաների հետ։
Շողերը խաղում էին։

Երկու պարզ նախադասությունների արանքում կապակցող բառեր ավելացրո՛ւ և ստացի՛ր բարդ նախադասություններ։

Արամը տուն շտապեց:

Նա ուզում էր վերցնել գնդակը։
Արամը տուն շտապեց, որպեսզի վերցնի իր գնդակը:

Սկսեց անձրև տեղալ։

Բոլորը բացեցին անձրևանոցները։
Սկսեց անձրև տեղալ, և բոլորը բացեցին անձրևանոցները։

Բժիշկ Այբոլիտը սպասում էր նոր այցելուի։

Ներս մտավ թաթը վիրավոր արջը։
Բժիշկ Այբոլիտը սպասում էր նոր այցելուի, հանկարծ ներս մտավ թաթը վիրավոր արջը։

Փոքրիկ աղջիկը լաց էր լինում։

Նրա տիկնիկի շորը պատռվել էր։

Փոքրիկ աղջիկը լաց էր լինում,որովհետև նրա տիկնիկի շորը պատռվել էր:

Ես դասերս եմ պատրաստում:

Փոքրիկ քույրիկս խաղում է այգում:
Ես դասերս եմ պատրաստում, իսկ փոքրիկ քույրիկս խաղում է այգում:

Փորձի՛ր մի քանի օրինակ էլ ի՛նքդ կազմել։

Ա և Բ սյունակներից գտի՛ր իրար հետ մտքով կապված նախադասությունները և կապակցող բառերի օգնությամբ (իսկ, երբ, սակայն, և, թե) միավորի՛ր դրանք՝ ստանալով բարդ նախադասություններ։

Ա․ Ապրիլը գարնան ամիս է, իսկ հուլիսը ամռան ամիս է։

Տղան շատ ուրախացավ, երբ նա տեսավ դեպի իրեն ընդառաջ եկող ընկերոջը։

Բացվեց գարնան առավոտը, և այգեգործներրը շտապեցին իրենց այգիները խնամելու։

Մարզիկն ուզում էր առաջինը տեղ հասնել, որպեսզի հաղթի մրցույթում։

Բ․ Այգեգործներրը շտապեցին իրենց այգիները խնամելու։

Հուլիսը ամռան ամիս է։

Նա հաղթեց մրցույթում։

Նա տեսավ դեպի իրեն ընդառաջ եկող ընկերոջը։

Գրի՛ր անհրաժեշտ կապակցող բառերը և կարդա՛ բարդ նախադասությունները։

Ես ամենևին էլ չեմ ուզում, որպեսզի իմ գիրքը կարդան միայն զվարճության համար։Իմ սիրտը ցավից ճմլվում է, երբ ես հիշում եմ իմ փոքրիկ բարեկամին։Ես նրա մասին ուզում եմ պատմել, որպեսզի չմոռանամ նրան։ Շատ տխուր բան է, երբ բարեկամներին մոռանում են։ Բոլորը չէ, որ բարեկամ ունեն։ Եվ ես վախենում եմ, որ կդառնամ մեծահասակների նման, իսկ նրանք թվերից բացի ոչնչով չեն հետաքրքրվում։

Անտեսանելի Տոնինոն

Ջ․ Ռոդարի

Մի անգամ Տոնինո անունով մի տղա գնաց դպրոց առանց դասերը սովորելու։ Նա շատ էր վախենում, որ ուսուցիչն իրեն դաս կհարցնի․ <Է՜հ,- մտածեց նա,-եթե միայն կարողանայի անտեսանելի դառնալ․․․>։

Ուսուցիչը ներկա-բացակա էր անում և երբ հասավ Տոնինոյի անվանը, տղան ասաց․

-Ներկա՛։

Բայց ոչ ոք նրան չլսեց և ուսուցիչն ասաց․

-Ափսոս՜ս, որ Տոնինոն չի եկել․ այսօր ուզում էի նրան դաս հարցնել։ Եթե հիվանդացել է, հուսանք՝ լուրջ բան չկա։

Այսպես Տոնինոն հասկացավ, որ ինքը դարձել է անտեսանելի, ինչպես ուզում էր։ Ուրախությունից նա ցատկեց տեղից, թռավ և ընկավ թղթերով լի աղբամանի մեջ։ Դուրս եկավ աղբամանից և սկսեց վազվզել դասարանով մեկ՝ դասընկերների մազերը քաշելով և թանաքամանները շուռ տալով։ Բոլորն սկսեցին աղմկել և կռվել իրար հետ։ Աշակերտներն իրար էին մեղադրում և մտքներով անգամ չէր անցնում, որ այդ ամենի մեղավորը անտեսանելի Տոնինոն է։

Երբ Տոնինոն հոգնեց խաղից, դուրս եկավ դպրոցից, բարձրացավ տրոլեյբուս, սակայն, բնականաբար, չվճարեց տոմսի համար, որովհետև վարորդը նրան չէր կարող տեսնել։ Տոնինոն ազատ տեղ գտավ և հարմար տեղավորվեց։ Հաջորդ կանգառում տրոլեյբուս բարձրացավ մի կին՝ մթերքով լի ծանր պայուսակով, և նստեց այն նստարանին, որն ազատ էր երևում։ Բայց նա նստեց Տոնինոյի ծնկներին, որի շունչը կնոջ ծանրությունից կարծես կտրվեց։

-Սա ի՞նչ է,-բղավեց տիկինը,-արդեն հանգիստ նստե՞լ էլ չենք կարող։ Ապա նայե՜ք, դնում եմ պայուսակը նստարանին, իսկ այն կախված է մնում օդում։

Պայուսակն իրականում Տոնինոյի ծնկներին էր։ Մի մեծ քննարկում սկսվեց, և բոլորը քաղաքի տրանսպորտային ընկերությունից։

Տոնինոն իջավ կենտրոնում, մտավ հրուշակեղենի խանութ և երկու ձեռքով վաճառասեղանից սկսեց վերցնել և ուտել չամիչով բուլկիներ, շոկոլադով էկլերներ և այլ քացրավենիք։ Վաճառողուհին, տեսնելով որ քաղցրավենիքի արկղերը դատարկվում են, ենթադրեց, որ մեղավորն այն պատկառելի պարոնն է, որն իր տարեց մորաքրոջ համար կոնֆետներ է գնում։ Պարոնը վրդովվեց․

-Ես՝ գո՞ղ։ Գիտե՞ք՝ ում հետ եք խոսում։ Գիտե՞ք՝ ով է իմ հայրը։ Գիտե՞ք՝ ով է իմ պապը։

-Չե՛մ էլ ուզում իմանալ,- պատասխանել վաճառողուհին։

-Ինչպե՞ս եք Ձեզ թույլ տալիս վիրավորել իմ պապին։

Անասելի իրարանցում սկսվեց։ Նույնիսկ ոսստիկանությունը խառնվեց։ Անտեսանելի Տոնինոն լեյտենանտի ոտքերի արանքով ծլկեց և ուղղվեց դեպի դպրոց, որ տեսնի՝ ինչպես են իր դասընկերները շենքից դուրս գալիս։ Իհարկե, նա տեսավ, թե ինչպես են երեխաները ձնագնդու պես սահում աստիճաններով և աղմկոտ խմբերով դպրոցից դուրս վազում, բայց նրան ոչ ոք չնկատեց։ Տոնիննոն զուր էր ջանում նրանց ուշադրույթունը գրավել՝ մեկ սրա, մեկ նրա կողմը վազելով, քաշելով իր ընկեր Ռոբերտոյի մազերը, սառնաշաքար առաջարկելու իր մյուս ընկերոջը՝ Գուիսկարդոյին։ Նրան ո՛չ տեսնում էին, ո՛չ էլ ուշադրություն դարձնում։ Նրանց հայացքներն անցնում էին Տոնինոյի միջով․ ասես նա ապակուց լիներ։

Հոգնած և մի քիչ վհատված՝ Տոնինոն վերադարձավ տուն։ Մայրիկը նրան սպասում էր պատշգամբում։

-Ես այստեղ եմ, մայրի՜կ,- բացականչեց Տոնինոն։

Բայց մայրը նրանն ո՛չ տեսավ, ո՛չ լսեց և անհանգստացած շարունակեց հայացքով որդուն փնտրել փողոցում։

-Ահա և ես, հայրի՜կ,- բացականչեց Տոնինոն՝ մտնելով սենյակ և նստելով սեղանի մոտ՝ իր սովորական տեղը։ Բայց հայրը շարունակեց փնթփնթալ․

-Տեսնես ինչո՞ւ է Տոնինոն այսքան ուշանում։ Հո վատ բան չի՞ պատահել։

-Բայց ես այստեղ եմ, այստեղ եմ, մայրի՜կ, հայրի՜կ,- գոռաց Տոնինոն։

Բայց նրանք չլսեցին տղայի ձայնը։

Հիմա արդեն Տոնինոն սկսեց արտասվել, բայց ի՜նչ օգուտ դրանից, երբ այդ արցունքները ոչ ոք չէր տեսնում։

-Այլևս չեմ ուզում անտեսանելի լինել,- աղիողորմ լաց եղավ Տոնինոն, ուզում եմ, որ հայրիկն ինձ տեսնի, որ ուսուցիչն ինձ դաս հարցնի։ Ուզում եմ խաղալ իմ ընկերների հետ։ Վատ բան է անտեսանելի լինելը, վատ բան է միայնակ լինելը։

Նա իջավ աստիճաններով և դուրս եկավ բակ։

-Ինչո՞ւ ես լալիս,- հարցրեց մի ծերունի, որը նստարանին նստած, արևի տակ տաքանում էր։

-Դուք ի՞նչ է, ինձ տեսնո՞ւմ եք,-զարմացած հարցրեց Տոնինոն։

-Իհարկե, տեսնում եմ։ Ես ամեն օր տեսնում եմ, թե ինչպես ես դու դպրոց գնում և տուն վերադառնում։

-Բայց ես Ձեզ երբեք չեմ տեսել։

-Է՝հ, գիտեմ։ Ինձ ոչ ոք չի նկատում։ Ես մի ծեր թոշակառու եմ՝ բոլորովին մենակ, ինչո՞ւ պետք է երեխաները տեսնեն ինձ։ Ես ձեզ համար երևի անտեսանելի մարդ եմ։

-Տոնի՜նո,-արդ պահին ձայնեց մայրիկը պատշգամբից։

-Մայրի՜կ, դու ինձ տեսնո՞ւմ ես։

-Ա՜խ, ավելի լավ է՝ չտեսնեի քեզ։ Արի՜, արի՛ վերև և լսի՛ր հայրիկին։

-Հիմա գալիս եմ, մայրի՜կ, -բացականչեց Տոնինոն։

-Ուրեմն քոթակից էլ չե՞ս վախենում,- ծիծաղեց ծերունին։

Տոնինոն փաթաթվեց ծերունու վզին և համբուրեց նրան։

-Դուք փրկեցիք ինձ, -ասաց նա։-Դե՜, մի՛ չափազանցրու, -պատասխանեց ծերուկը։

Առաջադրանքներ

Բնութագրի՛ր Տոնինոյին։ Տոնինոն ծույլ էր, նա չէր պատրաստել իր դասերը:

Ի՞նչ էր երազում Տոնինոն։ Նա երազում էր անտեսանելի տառնալ

Ե՞րբ տղան հասկացավ, որ անտեսանելի է դարձել։
Երբ ուսուցիչը ներկա-բացակա էր անում, և Տոնիոյի ասած <<ներկա>> բառը ոչ ոք չլսեց:

Ի՞նչ արեց տղան, երբ հասկացավ, որ իր երազանքն իրականացել է։
Ուրախությունից նա ցատկեց տեղից, թռավ և ընկավ թղթերով լի աղբամանի մեջ։

Տղայի երազանքները ե՞րբ էին իրական դառնում։ Երբ ամեն ինչ իր սրտով էր ընթանում:

Ի՞նչ կանեիր դու, եթե հանկարծ անտեսանելի դառնայիր։ Ես բոլոր մարդկանց լավություններ կանեի և բարի գործեր կկատարեի:

Տեքստում ընդգծված նախադասությունը մեկնաբանի՛ր։
Հիմա արդեն Տոնինոն սկսեց արտասվել, բայց ի՜նչ օգուտ դրանից, երբ այդ արցունքները ոչ ոք չէր տեսնում։
Տղան լաց էր լինում, բայց դա նույնպես անօգուտ էր,քանի որ դա ոչ ոք չէր տեսնում:

Ո՞վ փրկեց տղային։

Իր զղջումը,երբ նա հասկացավ,որ անտեսանելի լինելը, շատ վատ բան էր:

Տեքստից առաձնացրո՛ւ ծերունու խոսքերը։ Մի քանի նախադասությամբ մեկնաբանի՛ր։

-Է՝հ, գիտեմ։ Ինձ ոչ ոք չի նկատում։ Ես մի ծեր թոշակառու եմ՝ բոլորովին մենակ, ինչո՞ւ պետք է երեխաները տեսնեն ինձ։ Ես ձեզ համար երևի անտեսանելի մարդ եմ։
Ծերունին ցանկանում էր ասել, որ ինքը ծեր մարդ է, և երեխաներին այնքան էլ հետաքրքիր չի:Այդ պարագայում ինքն իրեն ևս համարում է անտեսանելի:

Տեքստից առանձնացրո՛ւ քեզ ամենից դուր եկած հատվածը։ Պատճառաբանի՛ր ընտրությունդ։
-Այլևս չեմ ուզում անտեսանելի լինել,- աղիողորմ լաց եղավ Տոնինոն, ուզում եմ, որ հայրիկն ինձ տեսնի, որ ուսուցիչն ինձ դաս հարցնի։ Ուզում եմ խաղալ իմ ընկերների հետ։ Վատ բան է անտեսանելի լինելը, վատ բան է միայնակ լինելը։
Ինձ դուր եկավ այս հատվածը,քանի որ Տոնինոն զղջացել էր իր այդ տեսակ ցանկության համար:

Խորհո՛ւրդ տուր Տոնինոյին։
– Տոնինո՛,այլևս չփախչես դժվարություններից,ամեն ինչի համար պետք է պայքարել:

Ինչի՞ մասին ես երազում։ Պատմի՛ր։
Ես երազում եմ, որ աշխարհում միշտ խաղաղություն լինի, և բոլոր մանուկների աչքերը միշտ փայլեն ուրախությունից:

Բառարանային աշխատանք

Օրինակի համաձայն՝ տեքստում ընդգծի՛ր գրությամբ և արտասնությամբ տարբերվող բառերը։

Դո՛ւրս գրիր այն բառերը, որոնց հոմանիշները կարող ես գրել առանց բառարանի օգնության:
Անտեսանելի, քննարկել,քոթակ,պատկառելի,թանաքաման,վրդովվել,անասելի:

Գրի՛ր տրված բառերի հականիշները։

սովորական-անսովոր

ծեր-երիտասարդ

իջնել-բարձրանալ

հուսալ-անհույս

մեղադրել-արդարացնել

աղմկոտ-լուռ

ուշանալ-շտապել

Տեքստից դուրս գրի՛ր երեքական գոյական, ածական և բայ։
գոյական.
դպրոց
ուսուցիչ
մայրիկ
ածական.
Անտեսանելի
հանգիստ
աղմկոտ
բայ.
գնաց
բարձրացավ
փաթաթվեց

Տրված բայերը դարձրո՛ւ գոյականներ։

ուշանալ-ուշ

աղմկել-աղմուկ

զայրանալ-զայրույթ

ուրախանալ-ուրախություն

հուսալ-հույս

կարծել-կարծիք

դիտել-դիտորդ

բարձրանալ-բարձրություն